Acetylo l-karnityna (ALCAR) to pochodna l-karnityny. Obie są biologicznie czynnymi formami karnityny. I o karnitynę tutaj chodzi. Acetylo l-karnityna jest jej lepiej przyswajalną przez ludzki organizm wersją. Barierę krew-mózg przekracza przy udziale białek transportowych OCTN2.
Źródła karnityny w organizmie są dwa: jest syntetyzowana w ciele w naturalny sposób oraz dostaje się do organizmu z zewnątrz – przede wszystkim z mięsem oraz z produktami mlecznymi, Dlatego weganie i wegetarianie nie spożywający wyrobów nabiałowych mogą mieć niedobory tego niezbędnego związku organicznego. W takim wypadku należy go suplementować.

Karnityna jest bezpiecznym związkiem. Nawet przedawkowanie w dużej ilości nie powinno mieć negatywnego wpływu na organizm – z wyjątkiem ewentualnych dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
Działanie w organizmie
Karnityna ma szerokie spektrum działania. Od bardzo fizycznego, czyli brania udziału w kontroli wagi i właściwego funkcjonowania mięśni szkieletowych, do nootropowego, np. poprzez wzmacnianie funkcji poznawczych i neuroprotekcję.
Pamięć i funkcje poznawcze
Osoby starsze, mają związane z wiekiem i różnego rodzaju chorobami układu nerwowego, problemy z pamięcią i uczeniem się nowych rzeczy. Jeżeli będą dostarczać organizmowi regularnie karnitynę (na przykład w formie ALCAR-u), odczują poprawę w tym zakresie. Pamięć powinna się poprawić i poprawie powinno ulec ich umysłowe funkcjonowanie.
Karnityna (β-hydroksy-γ-trimetyloamoniomaślan), (CH3)3N+–CH2–CH(OH)–CH2–COO− – organiczny związek chemiczny o budowie betainowej, N,N,N-trimetylowa pochodna kwasu γ-amino-β-hydroksymasłowego (GABAOB). W organizmach jest syntetyzowany w wątrobie, nerkach i mózgu z aminokwasów (lizyny i metioniny) i pełni rolę w transporcie kwasów tłuszczowych z cytozolu do mitochondriów. Dość obficie występuje w mięśniach.
Podobnych rezultatów powinny doświadczyć także osoby z demencją i chorobą Alzheimera. Ich pamięć krótkotrwała, uważność i poruszanie się w przestrzeni powinny się poprawić. Badania naukowe z grupą kontrolną przyjmującą placebo wykazały pozytywny wpływ karnityny na te cechy organizmu. Także funkcje motoryczne związane z płynnością i jakością mowy polepszają się u osób otrzymujących ten związek biologiczny.
Dawki jakie w badaniach otrzymywali pacjenci wynosiły od 1000 mg do 4000 miligramów.
ADHD
ADHD to skrót od angielskiej nazwy Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Po polsku: zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi.
ADHD to grupa zaburzeń psychicznych objawiająca się znacznymi problemami z funkcjami wykonawczymi (np. kontrolą uwagi i kontrolą hamującą), powodujący niewspółmierne do wieku dotkniętej nimi osoby deficyty uwagi, hiperaktywność, nadpobudliwość ruchową lub impulsywność.
Jak się okazuje, według badań medycznych, karnityna ma wpływ na redukcję objawów ADHD u dzieci z tym zaburzeniem. Efekty były co najmniej dobre. Zanotowano znaczącą redukcję objawów, w tym hiperaktywności, co przełożyło się na lepsze funkcjonowanie dzieci. Co ciekawe, nie zanotowano skutków ubocznych u leczonych pacjentów. To potwierdza bezpieczeństwo używania acetylo l-karnityny.
Acetylo l-karnityna i jej wpływ na neuroprzekaźniki
Głównym działaniem ALCAR-u, które nas interesuje jest działanie nootropowe, czyli zwiększające możliwości mózgu. Badania przeprowadzane in vitro, czyli na samych tkankach lub komórkach, oraz in vitro, czyli na żywych organizmach pokazują, że l-karnityna zwiększa poziom acetylocholiny w mózgu. A acetylocholina w niektórych obszarach mózgu jest jednym z głównych czynników, odpowiedzialnych za pamięć i uczenie się. Wzrost jej poziomu może wzmacniać funkcje poznawcze.
Acetylo l-karnityna wpływa także na poziomy innych neuroprzekaźników. Zaobserwowano to przeprowadzając badania na zwierzętach, w tym wypadku na myszach. Podawano im przez okres miesiąca ALCAR a następnie badano jaki wpływ wywarła suplementacja na poziom serotoniny, dopaminy i noradrenaliny. Otóż okazało się, że poziom wszystkich tych neuroprzekaźników podwyższył się. Nie w ten sam sposób i nie tak samo we wszystkich częściach mózgu. W ważnych rejonach mózgu, mających podstawowe znaczenie dla uczenia się i zapamiętywania, takich jak hipokamp i prążkowie, poziom wymienionych neuroprzekaźników wyraźnie się podwyższył.
Natomiast wpływ acetylo l-karnityny na poziom GABA był różny w zależności od badanej części mózgu. Na przykład GABA w hipokampie obniżył się, natomiast poziom tego neuroprzekaźnika w prążkowiu i istocie czarnej wzrósł.
Neuroprotekcja
Neuroprotekcyjne działanie acetylo l-karnityny zostało dość dobrze udowodnione. W badaniach na zwierzętach oraz na tkankach, gdzie symulowano niedokrwienie mózgu, wykazano, że przeżywalność neuronów była wyższa w tych rejonach tkanek i u tych zwierząt, którym profilaktycznie podawano ALCAR.
Prawdopodobnie neuroprotekcyjne działanie ALCAR-u ma trzy różne mechanizmy:
- Pierwszy to utleniające metabolizowanie grupy acetylowej tego aminokwasu. Jest to prosty sposób wyjaśnienia redukcji poziomu pojawiających się po niedokrwieniu mleczanów oraz podwyższenia stężenia ATP (adenozyno-5′-trifosforan), które to efekty obserwowane są po podaniu ALCAR.
- Drugi to redukcja markerów stresu oksydacyjnego, takich jak utlenianie białek, zarówno w tkance mózgu, jak i w płynie mózgowo-rdzeniowym. Wciąż nie do końca poznany mechanizm ekscytotoksyczności może być niezwykle istotny przy ostrych uszkodzeniach mózgu oraz przewlekłych zaburzeniach neurodegradacyjnych.
- Trzeci z głównych mechanizmów (hipotez) działania ALCAR to efekt neurotroficzny oraz hamowanie zmian przepuszczalności błon mitochondrialnych. Mechanizm ten nie jest do końca wyjaśniony.
Metabolizm
Podanie acetylo l-karnityny zwiększa metabolizm w tkance mózgowej nawet o 20%. Osobniki (badania prowadzono na gryzoniach) starsze są bardziej wrażliwe na podawanie tego środka, czyli metabolizm w ich tkankach wzrasta w większym stopniu niż u osobników młodych. Zwiększenie metabolizmu najlepiej było widoczne po podaniu dożylnym. Po podaniu doustnym ten wynik nie był tak spektakularny.
Depresja i zmęczenie
Depresja jest kolejną chorobą, na leczenie której może mieć wpływ acetylo l-karnityna. Osoby cierpiące na dużą depresję mogą mieć zaburzenia wydzielania i wzrost poziomu kortyzolu. Dzieje się to prawdopodobnie na skutek zwiększenia aktywności osi podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej (HPA). Badania wykazały, że acetylo-L-karnityna może działać hamująco na ten układ czynnościowy. W ten sposób można doprowadzić do redukcji stężenia kortyzolu, a przez to zmniejszać objawy depresji.
Podawanie osobom starszym, ze zdiagnozowaną depresją podawano ALCAR w dawkach 1500 mg dziennie. Po dwóch miesiącach eksperymentu zaobserwowano u nich widoczną poprawę samopoczucia. Acetylo l-karnityna była również skuteczna w leczeniu dystymii, czyli długotrwałego obniżenia samopoczucia. W tym wypadku ALCAR był równie skuteczny jak amisulpryd – lek od dawna używany w leczeniu tego typu chorób. W dodatku skutki uboczny występowały znacznie rzadziej.
U starszych osób leczonych acetylo l-karnityną zaobserwowano zmniejszenie zmęczenia oraz niższy poziom zaburzeń związanych ze snem. Suplementacja acetylo L-karnityną u zwierząt doświadczalnych zwiększyła wyraźnie aktywność fizyczną.
ALCAR a męskie sprawy
Jednym z powodów bezpłodności u mężczyzn jest niski poziom ruchliwości plemników. Gdy zaczęto podawać acetylo l-karnitynę takim mężczyznom, poprawiła się u nich jakość nasienia. Żywotność plemników wzrosła, ilość spermy się zwiększyła, zwiększyła się też ilość plemników. Najlepsze rezultaty otrzymano u mężczyzn, którzy na początku eksperymentu mieli najsłabsze wyniki.
Dawkowanie ALCAR
Zaleca się podawać od 1000 mg do 3000 mg acetylo l-karnityny dziennie. Tą ilość można podzielić na kilka dawek. Można też pamiętać o tym, że ALCAR ma mało lub w ogóle nie ma skutków ubocznych, nawet przy znacznie wyższych dawkach.
Z czym łączyć
Zwiększenie zdolności poznawczych:
- aniracetam,
- PRL-8-53,
- oksyracetam,
- noopept.
Działanie przeciwdepresyjne:
Zwiększenie wydolności organizmu:
Skutki uboczne
ALCAR ma niewiele skutków ubocznych. Jeżeli już występują, to są niewielkie i przy używaniu dużych dawek. Są to:
- niestrawność i zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
- niepokój,
- zmieniony zapach potu i moczu.
Przed przyjmowaniem tego suplementu warto skonsultować się z lekarzem aby wykluczyć potencjalne interakcje. Kobiety w ciąży, osoby z niedoczynnością tarczycy i osoby z epilepsją nie powinny używać ALCAR bez konsultacji z lekarzem.