Najlepsze nootropy do nauki

Subiektywna ale oparta na wiedzy i opiniach użytkowników lista substancji nootropowych, najlepszych podczas uczenia się. Niektóre z nich można kupić w każdym sklepie, inne dostępne są na receptę, kolejne są w szarej strefie i nie łatwo je dostać.

Które ze środków poprawiających zdolność do przyswajania i zapamiętywania wiedzy są najbardziej wydajne i użyteczne? Na to pytanie staramy się odpowiedzieć w tym artykule.

W skrócie: nie ma zdecydowanego zwycięzcy ale jest kilka substancji, które można wybrać. Wpłyną one korzystnie na pamięć, proces uczenia się i zapamiętywanie nabytej wiedzy. Każdy, kto potrzebuje się uczyć i zdawać egzaminy doceni te substancje. Poniżej przedstawiamy ich listę, opis działania i dawkowanie i propozycje łączenia z innymi substancjami.

PRL-8-53

PRL-8-53 to tajemniczy związek wynaleziony w latach 70-tych ubiegłego wieku. Dostępne jest tylko jedno badanie na ludziach. Z tego badania wynika, że ten nootrop ma bardzo duży wpływ na poprawę pamięci i, co za tym idzie, skuteczne uczenie się. Szczególnie zauważalny było to wśród osób w średnim i starszym wieku i osób mających problemy z pamięcią. Generalnie – im ktoś ma gorszą pamięć, tym bardziej może mu pomóc ta substancja.

Nie wiadomo dlaczego nie kontynuowano prac badawczych nad PRL-8-53. Prawdopodobnie spowodowały to czynniki polityczne w firmie posiadającej patenty (w tej chwili patenty wygasły, więc każdy może produkować ten lek). W tej chwili raczej nikt nie będzie zainteresowany prowadzeniem kosztownych badań klinicznych, które są niezbędne do wprowadzenia leku na rynek. Patenty nie obowiązują, więc każdy, kto włoży duże pieniądze w badania nad tą substancją, musi się liczyć z tym, że ktoś inny wprowadzi taki sam lek po niższej cenie.

Jedynie interwencja Państwa mogła by zmienić tę sytuację.

Na szczęście są ludzie gotowi na własnej skórze testować różnego rodzaju substancje. Z ich relacji wynika ogólnie pozytywny bilans. Niektórzy twierdzą, że to placebo nie działające na nich ale większość twierdzi, że to niemal cudowna substancja, która zmieniła ich życie – wiedza z łatwością wchodziła do głowy i… tam zostawała. Nabyte informacje nie ulatniały się po odstawianiu leku, albo tylko w niewielkim stopniu.

Można go kupić w proszku albo w kapsułkach. Ponieważ dawki są bardzo małe, łatwiej i bezpieczniej używać kapsułek, które na ogół zawierają po 5 mg PRL-8-53.

Bazując na doświadczeniu użytkowników, dzienne dawkowanie PRL-8-53 to 15 mg, podzielone na trzy dawki po 5 mg. Prawdopodobnie można to dawkowanie zwiększyć do 30 mg/dzień bez obawy o skutki uboczne.

Amfetamina

To jeden z najlepiej przebadanych stymulantów. Kiedyś dostępny w aptekach bez recepty, następnie można było ją kupić wyłącznie na receptę. W tej chwili amfetamina jest powszechnie uważana za niebezpieczny narkotyk. Czy słusznie?

Można mieć co do tego poważne wątpliwości, ponieważ substancja ta jest używana do leczenia ludzi z nadpobudliwością psychoruchową (tak zwane ADHD). Nie chodzi tylko o dorosłych ale też o dzieci. Adderall (handlowa nazwa leku zawierającego różne formy amfetaminy) jest używany również w leczeniu dzieci, więc sama w sobie amfetamina nie może być “zła”.

Badania wykazują, że amfetamina w dawkach od 5 mg (dzieci) do 20 mg (dorośli) zamiast pobudzać pacjenta, zmniejsza efekt nadpobudliwości, główny czynnik ADHD.

Amfetamina jest prawdopodobnie najczęściej używanym stymulantem przez uczniów i studentów w celu podniesienia swojego poziomu w nauce. Poza tym, że poprawia skupienie i koncentrację, pozwala na długotrwałe zajmowanie się jedną czynnością, pozostawanie bez snu przez wiele godzin, to ma ona – jak twierdzą niektórzy – działanie nootropowe. Czyli poprawia funkcje poznawcze. Inni są co do tego sceptyczni ale studenci nie wydawali by dużych pieniędzy na lek, który nie będzie na nich działał.

Problemem jest dostęp do tego leku. W Polsce nie można go dostać w aptece. Może być tylko sprowadzony w tzw. imporcie docelowym na specjalne recepty. Lek jest bardzo drogi a sprowadzenie go zajmuje bardzo dużo czasu i biurokracji. Większość lekarzy nawet nie będzie tego próbować.

Amfetamina ma wiele substytutów, które są związkami chemicznymi podobnymi do niej, o działaniu podobnym w mniejszym lub większym stopniu. Niektóre z nich są lekami, np. bupropion lub efedryna.

Dzienna dawka Adderallu dla dorosłych na ogół waha się w zakresie od 5 do 40 mg. Ustalana jest z lekarzem. Jednorazowe dawki amfetaminy w/g Psychonautwiki, to od 5 mg (light) do 50+ mg (heavy).

NALT (N-acetylowana-L-tyrozyna)

NALT, inaczej N-acetylowana-L-tyrozyna to związana z kwasem octowym forma aminokwasu tyrozyny. Połączenie z wspomnianym kwasem zapewnia temu aminokwasowi lepszą biodostępność dla organizmu. Sam NALT określany jest mianem substancji o właściwościach nootropowych.

Tyrozyna spełnia ważne biologiczne zadania jako wewnątrzkomórkowy przekaźnik, a także jest prekursorem ważnych hormonów i biologicznie czynnych substancji (tyroksyna, trójjodotyronina, adrenalina, noradrenalina oraz dopamina). Tyrozyna jest bardzo istotna dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy i przysadki mózgowej. Brak tego aminokwasu wywołuje niedoczynność tarczycy, co może objawiać się w postaci zmęczenia i wyczerpania. Zmniejszenie ilości tyrozyny w organizmie powoduje niedobór norepinefryny i dopaminy, co może wywoływać depresję.

Tyrozyna (czyli w tym wypadku w formie najlepiej przyswajalnej, czyli N-acetylowanej-L-tyrozyny) ma znaczący wpływ na funkcje poznawcze, czyli m.in. uczenie się i zapamiętywanie tego, czego się nauczyliśmy. Można to sklasyfikować:

  • Poprawa nastroju,
  • poprawa skupienia uwagi i koncentracji,
  • większa odporność na zmęczenie i stres,
  • poprawa pamięci,
  • zdrowe funkcjonowanie mózgu i neuronów.

NALT ze względu na produkcję katecholamin (m.in. wspomnianych wyżej dopaminy i noradrenaliny), bierze także udział w pobudzaniu do pracy układu nerwowego. Dopamina i noradrenalina poprzez uczestnictwo w sprawnym przesyłaniu impulsów nerwowych pobudza nas do działania. Dzięki temu możemy w wydajny sposób skupić się na realizacji wykonywanych zadań. Ponieważ NALT stymuluje układ nerwowy, nie jest on wskazany dla osób, które suplementują się znacznymi ilościami innych stymulantów. Może to powodować np. większą nerwowość czy zbyt duże pobudzenie.

Typowy zakres dawkowania NALT wynosi od 300 do 1000 mg na dobę. Dawkę można przyjąć jednorazowo lub podzielić ją na porcje. 

Cholina

Cholinę do niedawna uznawano za witaminę B4. W tej chwili nie zalicza się jej do witamin ale raczej do substancji witaminopodobnych. Jej synteza w organizmie jest znikoma. Także jej naturalne źródła w pokarmie nie są zbyt obfite. Dlatego suplementuje się ją pod postacią dobrze przyswajalnych preparatów, które są bogate w związki przetwarzane w cholinę w organizmie. Są to obecnie przede wszystkim Alpha-GPC (alfosceran choliny), CDP-Cholina (czyli cytykolina) i ALCAR (Acetylo-L-karnityna, która wpływa na syntezę acetylocholiny). Wszystkie te substancje mają działanie nootropowe.

Największe w zasobność choliny i jej prekursorów są produkty odzwierzęce, takie jak jajka, mleko, mięso, ryby. To zła wiadomość dla wegetarian, a zwłaszcza dla wegan. Osoby, które nie jedzą tych produktów prawdopodobnie mają niedobory choliny.

Cytykolina

Cytokolina zwiększa również neuroplastyczność,  wpływa pozytywnie na funkcję poznawcze, poprawia zdolność do nauki i zwiększa produkcję norepinefryny i dopaminy.

Cytykolinę stosuje się w celu:

  • Poprawy funkcji poznawczych (pamięć),
  • poprawy wzroku,
  • w regeneracji mózgu po urazach i udarze,
  • w depresji.

Niektóre źródła sugerują dzienną dawkę CDP-Choliny w ilości 500 mg. Inne natomiast zalecają nie przekraczać 1500 mg/dzień.

Alpha-GPC

Alpha-GPC to obecnie najbardziej wydajne źródło choliny. Stanowi ona 40% tego suplementu, natomiast w CDP-Cholinie zawartość choliny wynosi ok. 19%. Alpha GPC zwiększa produkcję acetylocholiny, poprawia funkcje poznawcze, zwalcza choroby neurodegeneracyjne i poprawia pamięć. Alpha GPC powoduje również wzrost siły i energii i zwiększa ilość hormonu wzrostu (GH). Działa również jako stymulant, ponieważ zwiększa ilość dopaminy która dociera do mózgu.

Zalecana dzienna dawka Alpha-GPC to do 600 mg.

Alpha-GPC można łączyć z innymi substancjami. Bardzo dobrze się sprawdza z nootropami z rodziny racetamów – Aniracetamem, Coluracetamem, Oxyracetamem itp.

Acetyl-L-Karnityna (ALC, ALCAR) wykazuje działanie neuroprotekcyjne. Wykorzystywana jest w leczeniu neurologicznym stanów głębokiego stresu i depresji. Acetyl-L-Karnityna uważana jest za booster mózgu, który podnosi jego zdolności do formowania i modyfikowania połączeń neuronowych. Podczas suplementacji, jest ona wchłaniana do krwiobiegu, docierając do centralnego układu nerwowego i mózgu.

ALCAR stosuje się w celu:

  • Zwiększenia zdolności uczenia się,
  • poprawy zdolności poznawczych,
  • poprawy pamięci krótkotrwałej,
  • poprawy uwagi i koncentracji,
  • leczenia ADHD (redukcja hiperaktywności).

Stosując ALCAR może też wystąpić poprawa płynności mowy, czyli polepszenie komunikacji werbalnej z innymi ludźmi.

Zalecana dzienna dawka to od 1000 mg do 3000 mg, podzielone na kilka mniejszych dawek w ciągu dnia. Nie zaleca się brania dawek większych niż 4000 mg/dzień.

Wszystkie wymienione wyżej substancje można łączyć z racetamami, które już wspomniano oraz z Noopeptem. Wzmocni to ich wpływ na zdolności poznawcze.

Bacopa Monnieri

To popularna i łatwa w uprawie roślina akwariowa z małymi listkami. Pochodzi z Azji – Indii, Tajlandii i innych państw regionu.

W tradycyjnej medycynie indyjskiej Bacopa (Bakopa drobnolistna) jest używana w celu poprawy działania mózgu oraz systemu nerwowego. Zwiększa możliwości intelektualne człowieka i wpływa na poprawę funkcjonowania zarówno psychicznego jak i fizycznego. Jest popularnym adaptogenem (poprawia kontakty międzyludzkie) i działa uspokajająco i przeciwdepresyjnie.

Wykazano, że wpływa na zwiększenie ilości komórek nerwowych i połączeń pomiędzy nimi. Zwiększając przepływ krwi do mózgu, Bacopa poprawia funkcje poznawcze, pamięć i koncentrację.

Zazwyczaj rekomenduje się stosowanie 300 mg dziennie ekstraktu Bacopa monnieri, standaryzowanego na zawartość 55% bakozydów. W przypadku spożywania formy sproszkowanej lub całych liści zalecane jest dawkowanie 750 do 1500 mg na dobę. 

L-Teanina

L-teanina to aminokwas, który nie występuje w białku pokarmowym, ale obecny jest w liściach zielonej herbaty. Obecny jest również w niektórych grzybach, jednak to głównie zielona herbata jest jego źródłem i zarazem powodem, dla którego napój ten zalecany jest szczególnie osobom mającym problemy na tle napięcia nerwowego. Ma wyraźne działanie nootropowe poprawiając funkcje poznawcze, pamięć i zdolność do zapamiętywania nabytej wiedzy.

L-teanina nie tylko poprawia nastrój, ale też obniża poziom stresu i chroni mózg oraz serce. Mówiąc o teaninie, zazwyczaj ma się na myśli L-teaninę, która ma znacznie więcej korzyści niż D-teanina.

W organizmie człowieka L-teanina bardzo łatwo się wchłania i przekracza barierę krew-mózg, szybko wywierając wpływ na układ nerwowy.

L-Teanina sprzyja koncentracji, przyswajaniu wiedzy i pracy intelektualnej, a także ułatwia opanowanie myśli i emocji, co ma znaczenie w stresujących sytuacjach, jak również przed snem. Nie działa jednak sedatywnie a raczej stymulująco. Nie jest środkiem nasennym.

  • Odpręża, pozostawiając jednak umysł jasnym i klarownym,
  • łagodzi stres i zwiększa spokój wewnętrzny,
  • wpływa na funkcje kognitywne,
  • poprawia zdolność do uczenia się i zapamiętywania,
  • wpływa na lepsze wysypianie się,
  • działa neuroprotekcyjnie – chroni neurony.

Teanina w herbacie może być przyjmowana bez ograniczeń, bowiem jej stężenie jest stosunkowo niewielkie. Teanina w proszku przyjmuje się na ogół w dawce od 150 mg do 600 mg dziennie.

Modafinil

To jeden ze Świętych Graali nootropowych. Niekoniecznie słusznie. Ale bez wątpienia ma wpływ na szybsze i lepsze uczenie się. Modafinil jest lekiem, który w/g ulotki wskazany jest do stosowania u dorosłych, w leczeniu nadmiernej senności związanej z narkolepsją występującej z katapleksją (utrata napięcia mięśniowego) lub bez katapleksji.

Nie działa tak samo jak amfetamina ale bardzo dobrze sprawdza się w sytuacjach, w których chcemy przez długi czas pozostać na nogach i nie usnąć.

Modafinil jest powszechnie stosowany w celu zwiększenia funkcji poznawczych, zwiększenia czujności i zmniejszenia zmęczenia zarówno fizycznego jak i psychicznego. Jest też używany w celu łagodzenia stanów depresji, choroby afektywnej dwubiegunowej, choroby Parkinsona, zaburzeń depresyjnych, ADHD i różnych innych stanów przejawiających się zmęczeniem.

Modafinil jest lekiem dostępnym wyłącznie na receptę. Ma jednak kilka alternatyw – związków o podobnej strukturze i podobnym działaniu, które są dostępne, chociaż nie jest łatwo je kupić. To: adrafinil, armodafinil i najmocniejszy z nich flmodafinil.

Oto skutki nootropowe działania Modafinilu na człowieka:

  • Poprawa funkcji wykonawczych,
  • poprawa pamięci,
  • lepsze uczenie się,
  • poprawa pamięci,
  • większa motywacja,
  • polepszenie płynności werbalnej.

Dawkowanie od 100 mg do 400 mg na dobę. Analogi Modafinilu mogą być inaczej dawkowane, np. flmodafinil jest ok. 40% mocniejszy od pierwowzoru ale działanie ma bardzo podobne.

Noopept

Noopept to najbardziej popularny na świecie nootrop, który w większości krajów nie jest uznawany za lek. Zdobył powszechne uznanie za unikalne właściwości, które posiada.

Noopept to lek nootropowy wynaleziony i produkowany w Rosji. Został opracowany i opatentowany w latach 90-tych ubiegłego wieku w Instytucie Farmakologii Rosyjskiej Akademii Nauk Medycznych.

Budową chemiczną jest podobny do Piracetamu ale około 1000x od niego silniejszy. Daje też lepsze efekty u ludzi zdrowych i młodych, którzy chcą poprawić swoje zdolności poznawcze.

Najważniejsze funkcje Noopeptu:

  • Poprawa pamięci długo- i któtkotrwałej,
  • poprawa koncentracji,
  • lepszy nastrój,
  • działanie przeciwlękowe i prospołeczne,
  • polepszenie neuroplastyczności mózgu.

Noopept działa już od pierwszej podanej dawki. Pełnię działania wykazuje po 7-10 dniach. Można go brać doraźnie jak i przez dłuższy okres. Po około dwóch miesiącach należy zrobić przerwę w podawaniu co najmniej przez dwa tygodnie.

Dawka dzienna wynosi od 30 do 60 mg. Działa szybko po podaniu, łatwo przekracza barierę krew-mózg. Rozpuszcza się w wodzie, więc można go przyjmować niezależnie od posiłków. Lepiej wchłaniany jest przez śluzówkę, więc można go brać podjęzykowo lub donosowo, gdy mamy go w formie proszku.

Oksyracetam

To jeden z częściej i chętniej używanych racetamów. Uważa się go za lepiej i silniej działający niż Piracetam. Poprawia pamięć, zdolność uczenia się, zwiększa płynność werbalną. To jeden z pierwszych racetamów, wynaleziony jeszcze na przełomie lat 50-tych i 60-tych, ale dopiero niedawno zyskał na popularności, podobnie jak inne ciekawe leki nootropowe.

Oto korzyści płynące z używania Oksyracetamu:

  • Poprawa pamięci,
  • poprawa funkcji poznawczych, co przekłada się na łatwiejsze uczenie się,
  • działa neuroprotekcyjnie,
  • zwiększa kreatywność,
  • poprawia płynność werbalną.

Oxyracetam podnosi też poziom acetylocholiny w hipokampie. Acetylocholina odgrywa kluczową rolę w zapamiętywaniu i przywoływaniu zdarzeń z pamięci długotrwałej. Biorąc Oxyracetam łatwiej i swobodniej się rozmawia, a język, którym się posługujemy staje się bogatszy. Dodając do tego poprawę skupienia okazuje się, że stajemy się bardziej elokwentnymi rozmówcami. Może się to wiązać z łatwiejszym kontaktem z ludźmi, co jesz szczególnie przydatne dla osób z fobią społeczną.

Dawka dzienna to na ogół do 2400 mg. Można ją dzielić na trzy części po 800 mg każda. Jeżeli stosujesz Oksyracetam codziennie, to po 2 – 3 miesiącach należy zdobić przerwę dwutygodniową.

Sulbutiamina

Sulbutiamina jest pochodną witaminy B1. Przenika barierę krew-mózg i bezpośrednio w neuronach tam znajdujących się poprawia gospodarkę neuroprzekaźnikową.

Podawanie sulbutiaminy, która rozkłada się tiaminy, skutkuje znacznie większym wzrostem stężenia tiaminy oraz jej fosforanów we krwi, niż w przypadku wstrzykiwania samej witaminy B1.

Sulbutiamina:

  • Zmniejsza zmęczenie,
  • redukcje lęk społeczny i zwiększa otwartość,
  • poprawia nastrój,
  • poprawia koncentrację i skupienie uwagi,
  • zwiększa motywację do działania,
  • ma pozytywny wpływ na pamięć,

Nie tylko witamina B1 i jej pochodne, ale również inne witaminy z grupy B są godne uwagi i w razie potrzeby wspomożenia swojego mózgu warto w nie zainwestować.

Sulbutiaminę z powodzeniem można łączyć z Noopeptem, Aniracetamem lub Oksyracetamem. Nastąpi wtedy wzajemne podkręcenie działania obu substancji.

Zalecana dzienna dawka sulbutiaminy to 300-1200 mg. Ilość tę można rozłożyć na 3 porcję i przyjmować w ciągu dnia łącznie z posiłkami bogatymi w tłuszcz (w szczególności w cholinę). Najlepsze rezultaty otrzymuje się przy suplementacji cyklicznej: kilka dni suplementacji na przemian z kilkoma dniami przerwy.

Pramiracetam

Wynaleziony i badany w latach 70-tych ubiegłego wieku pod kątem leczenia choroby Alzheimera oraz innych zaburzeń pracy ośrodkowego układu nerwowego (OUN).

W badaniach udowodniono, że Pramiracetam poprawia pamięć i zdolności poznawcze u osób, które mają problemy związane z pamięcią o różnym pochodzeniu.

U osób zdrowych Pramiracetam ogólnie poprawia sprawność mózgu, zwiększa koncentrację i produktywność. Dlatego jest szczególnie ceniony i poszukiwany przez studentów i kadrę zarządzającą.

Pramiracetam od samego początku był tworzony w celu poprawy pamięci i funkcji poznawczych. Zażywając Pramiracetam możemy:

  • uzyskać lepszą pamięć,
  • poprawić i wydłużyć stan czuwania,
  • lepiej i wydajniej się uczyć,
  • poprawić i ułatwić kontakty z ludźmi,
  • chronić mózg przed degradacją neuronów.

Wszystkie wiarygodne źródła podają dzienną dawkę Piracetamu jako 1200 mg. Można ją dzielić na 3 po 400 mg każda. Prawdopodobnie zwiększenie dawki nie powinno pociągać za sobą znacznego zwiększenia skutków ubocznych. Jednak nie jest to zalecane.

Pramiracetam uważany jest za skuteczny wzmacniacz dla innych racetamów, więc można go z nimi łączyć.

Aniracetam

Jako ostatni Aniracetam. To związek podobny do Piracetamu. Jest jego analogiem.

Aniracetam to tak zwany AMPAkin, czyli modulator receptorów AMPA układu glutaminianu. Te receptory odpowiadają m.in. za regulację neuroplastyczności, formowanie pamięci i komunikację pomiędzy różnymi rejonami mózgu.

Aniracetam wpływa na zmiany międzykomórkowego poziomu dopaminy i serotoniny w różnych strukturach mózgu.

  • Usprawnia mózg po urazach, wylewach itp.,
  • powoduje większe skupienie i koncentrację,
  • poprawia pamięć i przypominanie sobie,
  • poprawia zdolność do właściwego oceniania sytuacji,
  • redukuje niepokój i depresję,

Aniracetam to jeden z tych leków nootropowych, które są w niektórych krajach dostępne w aptece, w innych zaś nie. Można pokusić się o zakup aptecznego leku, mając pewność co przyjmujemy. Można też podjąć ryzyko zakupu proszku lub kapsułek, które nie pochodzą z apteki – mniej zapłacimy ale w takim wypadku musimy oceniać ryzyko.

Jest rozpuszczalny w wodzie, więc można go brać niezależnie od posiłków. Jest dobrze przyswajalny z przewodu pokarmowego. Dawka dzienna waha się od 400 mg do 1500 mg. Najlepiej rozłożyć ją na 2-3 mniejsze dawki.

W celu zwiększenia funkcji poznawczych Aniracetam można łączyć z: Noopeptem, Sulbutiaminą, Alpha-GPC, CDP-Choliną.

Podsumowanie

Na koniec wypada coś napisać, wyciągnąć wnioski, ustawić w szeregu opisane substancje. Trochę to zrobię ale nie do końca.

Postanowiłem wybrać 4-5 substancji, które uznałem osobiście za najbardziej godne uwagi. To subiektywny wybór poparty doświadczeniem, wiedzą i intuicją oraz rozmowami z innymi użytkownikami nootropów.

Wybrałem pięć nootropów: PRL-8-53, NALT (N-acetylowana-L-tyrozyna), Cholina (Alpha-GPC), Sulbutiamina i Aniracetam. Za co?

  • PRL-8-53 za bardzo dobre wyniki i nienachalną stymulację. Taką na zasadzie: chcę się uczyć i okazuje się, że przez kilka godzin bez wysiłku można przyswajać wiedzę, która w innych okolicznościach była by nudna,
  • NALT za łatwość zakupu – jest powszechnie dostępna w Internecie. I za wzmocnienie fizyczne i wydolnościowe organizmu,
  • Alpha-GPC (Cholina) za najlepsze źródło choliny i wywoływanie chęci do robienia czegoś twórczego,
  • Sulbutiamina za stymulację z podniesionym nastrojem i łatwość w kontaktach międzyludzkich,
  • Aniracetam jako reprezentant wszystkich racetamów. Ma właściwości lekko stymulujące i genialne działanie na mózg.

Chociaż każdy ma wolną wolę i własny rozum, warto przed podjęciem decyzji o wspomaganiu się nootropami zasięgnąć porady specjalisty i poszukać więcej informacji na temat konkretnej substancji. Zapoznać się ze skutkami ubocznymi, dawkowaniem, interakcjami z lekami, które się bierze itp.

Masz jakiś pomysł? Chcesz skomentować? Napisz do nas.

Tagi

Podobne wpisy