Teakryna – antydepresant z herbaty
Teakryna to naturalny zamiennik dla kofeiny. Wskazany szczególnie dla osób, które z różnych powodów nie tolerują kofeiny. Jednak potrzebują legalnego wzmocnienia i “podkręcenia” swoich zdolności do koncentracji i skupienia na wykonywanym zadaniu. Badania przeprowadzone na ludziach pokazują, że teakryna może rozjaśnić umysł, zwiększyć energię oraz poprawić nastrój i podnieść motywację. W ten sposób pośrednio ma działanie nootropowe.
Czym jest teakryna?
Teakryna (1,3,7,9-Kwas tetrametylurowy; Temuryn; Temoryna; Kwas tetrametylurowy; Kwas tetrametylomoczowy;) to alkaloid purynowy występujący w owocach cupuacu (Theobroma grandiflorum) i roślinie kucha (Camellia assamica var. kucha) oraz herbacie Pu’er (u nas uznawana za herbatę czerwoną, w Chinach zaś za czarną).
Cupuacu jest rośliną spokrewnioną z kakao i rośnie w Amazonii.
Kucha jest rośliną bliską herbacie i rośnie tylko w lasach prowincji Yunnan w Chinach na wysokości powyżej 1000 metrów nad poziomem morza. Jest używana do produkcji chińskiej herbaty kucha. Zawiera również kofeinę i teobrominę.
Struktura chemiczna teakryny jest podobna do kofeiny, i prawdopodobnie aktywuje podobne receptory w komórkach co kofeina.
Jak działa teakryna?
Wiedza na temat działania teakryny pochodzi głównie z badań na zwierzętach. Teakryna wiąże się z receptorami adenozyny (ADORA1, ADORA2A) u myszy i szczurów i działa różnie w zależności od dawki.
Duża dawka, 48 mg/kg (u szczurów) blokuje receptory adenozyny. Mechanizm ten przeciwdziała senności wywoływanej przez adenozynę. Podobnie działa kofeina. Natomiast mniejsze dawki, 3 mg/kg (tym razem u myszy) wykazują odwrotny efekt, zwiększając poziom adenozyny w hipokampie w mózgu i przeciwdziałając stymulacyjnej właściwości kofeiny. Duże dawki teakryny aktywują również receptory dopaminowe D1 i D2 (u szczurów). Aktywacja tych receptorów odpowiada za motywację i stan czuwania.
Różnice pomiędzy teakryną a kofeiną:
- Ma dłuższy okres półtrwania,
- nie ma wpływu na ciśnienie krwi,
- nie zaburza snu jak kofeina,
- teakryna i kofeina są skuteczniejsze podawane razem – działają w synergii. Kofeina zwiększa biodostępność i pozytywne efekty teakryny.
Plusy
- Może zwiększać energię,
- poprawia koncentrację i motywację,
- może poprawiać nastrój,
- może w niewielkim stopniu obniżyć poziom złego cholesterolu.
Minusy
Brak “twardych” dowodów na wyżej wymienione skutki.
Teakryna jest środkiem pobudzającym mózg/ośrodkowy układ nerwowy. Stała się popularna wśród sportowców jako przedtreningówka i spalacz tłuszczu. Sportowcy, którzy jej używają twierdzą, że zapewnia ona długotrwały zastrzyk energii bez negatywnych skutków ubocznych, takich jak niepokój czy bezsenność. Daje jej to przewagę nad kofeiną.
Badania
W jednym z badań na ludziach udowodniono, że pojedyncza dawka 200 mg teakryny spowodowała subiektywny wzrost energii, skupienia, koncentracji, chęci do ćwiczeń, motywacji do treningu i wzrost libido.
W innym badaniu odnotowano zwiększone subiektywne odczucie uważności, czujności i skupienia podczas stosowania suplementu zawierającego zarówno teakrynę, jak i kofeinę.
Teakryna znacząco zwiększyła aktywność fizyczną u szczurów, a sugeruje się, że w tym efekcie pośredniczy zarówno układ adenozyny, jak i dopaminy.
Jak widać do tej pory nie było zbyt wiele badań. Jednak można się sugerować, że teakryna rzeczywiście zwiększa poziom energii i poprawia koncentrację i motywację do działania.
Dopamina
Wysoki poziom dopaminy skutkuje odczuwaniem energii, poprawą nastroju i przyjemnością.
U szczurów, wysokie dawki teakryny aktywują receptory dopaminowe DRD1 i DRD2. Teakryna zwiększa aktywność w rejonie jądra ogoniastego (nucleus accumbens) w mózgu, które jest związane z przyjemnością i poczuciem bycia nagradzanym.
Używanie jednocześnie teakryny jak i kofeiny korzystnie wpłynął na wiele subiektywnych odczuć związanych z energią i nastrojem w porównaniu z samą kofeiną. Zmniejsza również uczucie senności i otępienia.
U myszy teakryna zmniejsza depresję lub podobne podobne do depresji stany.
Obniża poziomu cholesterolu
Teakryna może działać, podobnie jak polifenole znajdujące się w herbacie, hamując wchłanianie cholesterolu z diety i obniżać poziom cholesterolu znajdującego się we krwi.
Badanie przeprowadzone na 60 zdrowych ludziach wykazało, że suplementacja teakryną w dużych dawkach może nieznacznie obniżyć poziom cholesterolu LDL i cholesterolu całkowitego.
Sen
Mała dawka teakryny skraca czas czuwania i wydłużała czas snu u myszy. Zmniejsza również bezsenność wywołaną kofeiną.
Ponadto, teakryna wyraźnie zwiększyła poziom adenozyny w mózgu (hipokampie) szczurów, która ma działanie ułatwiające.
Wyniki te pokazują, że teakryna prawdopodobnie może regulować układ adenozyny przy stosowaniu małych dawek, i w ten sposób polepszyć i wydłużyć czas snu. Możliwe, że działa tak samo lub podobnie u ludzi.
Teakryna kontra kofeina
Kofeina szybko pobudza. Pobudzenie trwa kilka godzin i następuje zjazd, utrata siły i energii. Trzeba wypić kolejną filiżankę kawy – większą. Następuje wzrost tolerancji. Oczywiście nie w ciągu jednego dnia. Kawosze wiedzą, że przy częstym używaniu zapotrzebowanie na kofeinę wzrasta, a jej skuteczność maleje.
Teakryna prawdopodobnie nie powoduje wzrostu tolerancji. Przynajmniej do tej pory nie zaobserwowano jej w większym stopniu. Tą samą dawkę można stosować przez wiele tygodni bez spadku efektu pobudzającego.
Teakryna nie powoduje wzrostu ciśnienia krwi, niepokoju i bezsenności. W tym ma wyraźną przewagę nad kofeiną.
Dawkowanie
Nie ma oficjalnych wskazań co do dawkowania teakryny. W Polsce nie jest zatwierdzona jako lek, suplement diety ani środek spożywczy. Oznacza to, że może być oferowana (bo nie jest też zakazana) jako odczynnik chemiczny lub inna substancja. Skutkiem tego nie można też podawać dawkowania teakryny. Wszystko jest nieoficjalne.
Producenci odżywek i suplementów zza granicy podają dawkowanie według własnego uznania. Posiłkują się dostępnymi badaniami i opiniami użytkowników.
Uważa się, że teakryna działa inaczej w niskiej i inaczej w wyższej dawce. Dawki do 50 mg działają bardziej relaksująco i uspokajająco – kanapowo. Natomiast dawki powyżej 50 mg do 300 mg powinny działać stymulująco, bardziej podobnie do kawy.
Herbata kucha ma niższe dawki teakryny i stosuje się ją tradycyjnie do uspokojenia i relaksu. Ekstrakty i czystą teakrynę w proszku można precyzyjnie dawkować i łatwiej osiągnąć wyższe dawki.
Teakryna jest pochodzenia naturalnego i powinna być dość bezpieczna w stosowaniu. Warto jednak zachować ostrożność jak przy wszystkich lekach. Lekach w znaczeniu substancji, których używamy do poprawy własnego stanu.
Na przykład herbata Kucha zawiera niskie dawki i była stosowana do wywoływania relaksacji.
Źródła:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36360914/ – wpływ teakryny na wydolność fizyczną.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36213494/ – lecznicze działanie teakryny na uszkodzone nerki.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35872049/ – teakryna zmniejsza zwłóknienie i stłuszczenie wątroby spowodowane alkoholem i wysokotłuszczową dietą.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36338849/ – działanie przeciwdepresyjne, uspokajające i hamujące teakryny.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28864241/ – teakryna poprawia jakość snu.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32707370/ – teakryna zapobiega apoptozie (śmierci) neuronów dopaminergicznych.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34060828/ – działanie przeciwdepresyjne teakryny.
