Aticaprant jest wysoce selektywnym, szybko działającym antagonistą receptora opioidowego κάππα (kappa) (KOR), o wykazanej selektywności w stosunku do receptora opioidowego μ (mu) (MOR) i receptora opioidowego δ (delta) (DOR), który jest obecnie poddawany badaniom III fazy jako lek wspomagający leczenie dużych zaburzeń depresyjnych, głównie z silnym nasileniem objawów anhedonicznych.
W pewnym momencie był to również lek kandydujący do leczenia alkoholizmu, uzależnienia od kokainy i odstawienia tytoniu – zaprzestano jednak dalszych badań, ponieważ wstępne wyniki testów uznano za niezadowalające.
Oprócz znacznej (30-krotnej) selektywności dla KOR w stosunku do innych typów receptorów opiodowych, ma stosunkowo długi okres półtrwania wynoszący 30-40 godzin. Z neurofizjologicznego punktu widzenia jest wysoce biodostępny, ponieważ łatwo przekracza barierę krew-mózg i dlatego może wywoływać efekty ośrodkowe. W klinicznie istotnych dawkach atikaprant jest w stanie zająć 73-94% KOR. Badania kliniczne wykazały, że atikaprant jako terapia wspomagająca MDD wiąże się ze znaczną poprawą objawów depresji, a ponadto może być szczególnie korzystny klinicznie dla pacjentów z depresją z wyraźnym komponentem anhedonicznym. To ostatnie stwierdzenie ma znaczenie kliniczne, ponieważ żaden z istniejących, zatwierdzonych leków przeciwdepresyjnych nie łagodzi anhedonii; co więcej, można argumentować, że stępienie emocjonalne, które często obserwuje się przy długotrwałym leczeniu niektórymi lekami, jest jednym z czynników, które odpowiadają za uporczywą, oporną na leczenie anhedonią.
Receptory opioidowe kappa (KOR) są obecne w obwodowym i ośrodkowym układzie nerwowym (OUN), w tym w podwzgórzu i jądrze półleżącym.) Pełnią one rolę endogennych receptorów dla dynorfiny A i B i wiadomo, że hamują uwalnianie dopaminy w prążkowiu układu mezolimbicznego, głównego i kluczowego obwodu w układzie nagrody w mózgu. Wysokie poziomy aktywności KOR są generalnie związane z dysforią i awersją u ludzi oraz objawami depresji, w tym anhedonią w modelach zwierzęcych. Zakłada się zatem, że antagoniści KOR łagodzą objawy depresji związane z łagodzeniem objawów niedoboru dopaminy poprzez bezpośrednie zwiększenie uwalniania dopaminy lub tłumienie hamowania uwalniania dopaminy spowodowanego ekspozycją na stres.
Co więcej, navacaprant, z jego selektywnością dla KOR większą dziesięciokrotnie, jest lekiem kandydującym do monoterapii MDD.
Korzyści z przyjmowania atikaprantu
- zmniejszona anhedonia;
- złagodzenie objawów depresji;
- prawdopodobnie pomocny w depresji opornej na leczenie;
- potencjalna pomoc w wychodzeniu z uzależnienia od narkotyków (np. alkoholizmu, zażywania kokainy);
- może hamować tendencję do ryzykownych zachowań związanych z poszukiwaniem nagród;
- możliwe zapobieganie uzależnieniom w ADHD;
- korzystniejszy profil bezpieczeństwa w porównaniu z innymi terapiami wspomagającymi leki przeciwdepresyjne SSRI/SNRI.
Efekty uboczne
- swędzenie;
- bóle głowy;
- biegunka;
- zapalenie nosogardzieli.
Dawkowanie
Atikaprant przyjmuje się doustnie raz dziennie, zwykle w dawce 10 mg. Postawiono hipotezę, że może on być skuteczny w monoterapii MDD w wyższych dawkach (do 60 mg).
