Pramiracetam to silny związek nootropowy należący do rodziny racetamów, znany ze swoich właściwości poprawiających funkcje poznawcze. Pierwotnie opracowany przez naukowców z Parke-Davis, wówczas oddziału Warner-Lambert, pod koniec lat 70. XX wieku. Jego wstępne badania kliniczne w chorobie Alzheimera nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Udowodniono jednak jego skuteczność w leczeniu deficytów pamięci i uwagi u osób starszych w chorobach neurodegeneracyjnych o podłożu naczyniowym, a obecnie jest on produkowany pod kątem tych właśnie wskazań przez firmę Menarini i dostępny pod nazwą handlową Pramistar we Włoszech i niektórych krajach Europy Wschodniej. Czasami jest również stosowany poza wskazaniami w leczeniu schorzeń neuroatypowych, takich jak ADHD, zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD) oraz chorób współistniejących, takich jak depresja i lęk. Szacuje się, że pramiracetam jest około 30 razy silniejszy niż piracetam, a jego działanie silniej koncentruje się na pamięci i energii psychicznej.
Uważa się, że działanie pramiracetamu wynika z wielu mechanizmów. Sądzi się, że jego właściwości modulujące układ cholinergiczny mają kluczowe znaczenie dla poprawy pamięci i zdolności uczenia się obserwowanych w przypadku tego związku – stymuluje on syntezę i wykorzystanie acetylocholiny (ACh) poprzez stymulację wychwytu choliny o wysokim powinowactwie (HACU). Wiadomo również, że zwiększa przepływ krwi przez mózg, poprawiając metabolizm tlenu i glukozy w mózgu. Pramiracetam może ponadto promować neuroplastyczność poprzez uwrażliwienie receptorów AMPA. Poprzez działanie antyoksydacyjne i wspieranie funkcji mitochondriów, prawdopodobobnie wykazuje także działanie neuroprotekcyjne. Chociaż pozostaje to kwestią sporną, niektóre dowody sugerują pośrednią modulację dopaminergiczną i noradrenergiczną, co może wyjaśniać doniesienia o działaniu motywującym pramiracetamu i jego korzystnym wpływie na koncentrację.
Badania sugerują, że pramiracetam poprawia konsolidację pamięci i przypominanie, szczególnie w przypadku osłabienia funkcji poznawczych związanego z wiekiem lub urazem. Użytkownicy często zgłaszają zwiększoną koncentrację i zmniejszenie mgły mózgowej, prawdopodobnie ze względu na jego efekty cholinergiczne i wpływ na funkcje receptorów AMPA. Niektóre dowody wskazują, że może on poprawiać przetwarzanie informacji, szczególnie u osób zmęczonych lub z zaburzeniami funkcji poznawczych. Chociaż niektóre dane empiryczne wskazują na neuroprotekcyjne działanie w urazowym uszkodzeniu mózgu (TBI), potrzeba więcej dowodów, aby ocenić trafność tych ustaleń.
Anegdotycznie, niektórzy użytkownicy pramiracetamu uważają, że pomaga on w koncentracji i pamięci roboczej, redukując mgłę mózgową oraz poprawiając płynność werbalną i przypominanie. W przeciwieństwie do tradycyjnych stymulantów, wywołuje on jasny stan umysłu, charakteryzujący się wyostrzonym skupieniem, bez towarzyszących mu efektów sympatykomimetycznych i wynikającego z nich stresu fizjologicznego i lęku. Wydaje się, że wykazuje pewne cechy wspólne z PRL-8-53, choć manifestują się one w bardziej subtelny sposób i mogą być mniej widoczne w subiektywnym doświadczeniu.
Chociaż zwiększa motywację i wytrwałość w wykonywaniu zadań, korzyści te wydają się wynikać z jego działania propoznawczego i są szczególnie widoczne w przypadku złożonych zadań, które w przeciwnym razie mogłyby być przytłaczające ze względu na odczuwany wysiłek umysłowy. Jak zauważyli niektórzy użytkownicy, jego headspace ułatwia uważne rozważanie i rzeczowe, obiektywne myślenie.
Jego działanie tłumiące emocje nie prowadzi do apatycznej, zdystansowanej postawy, lecz wspiera jasność umysłu, elastyczność poznawczą i bezstronność, co sprzyja myśleniu lateralnemu. Poprzez redukcję szumu wewnętrznego, pramiracetam może pośrednio wpływać na odporność na stres, a jego korzystny wpływ na analizę i organizację myśli może potencjalnie uczynić go cennym sojusznikiem w walce z depresją i lękiem, wspierając samoświadomość i zwiększając odporność na myśli autodestrukcyjne i katastroficzne. Łagodne działanie poprawiające nastrój prawdopodobnie jest również wtórne w stosunku do poprawy funkcji poznawczych i większego poczucia sprawczości po jego uświadomieniu sobie.
Korzyści ze stosowania pramiracetamu
- poprawa pamięci i zdolności uczenia się;
- wzrost energii psychicznej;
- wzrost płynności werbalnej;
- poprawa skupienia i koncentracji;
- łagodne rozjaśnienie nastroju;
- lepsza organizacja myśli;
- wspiera myślenie analityczne;
- ułatwia rozwiązywanie złożonych problemów;
- większa wytrwałość w realizacji zadań;
- wzrost motywacji;
- wspiera stabilność emocjonalną;poprawa ostrości wzroku;
- łagodzi zamglenie umysłu;
- działanie antyoksydacyjne;
- może wspomagać rekonwalescencję po urazowym uszkodzeniu mózgu.
Skutki uboczne
- ból głowy (niedostateczne spożycie choliny);
- zgaga;
- dolegliwości żołądkowo-jelitowe;
- drażliwość/nadmierne pobudzenie (bardzo wysokie dawki).
Dawkowanie
Pramiracetam zazwyczaj stosuje się w dawce 400–1200 mg/dobę, podzielonej na 2–3 dawki. Jako związek rozpuszczalny w tłuszczach, najlepiej wchłania się po spożyciu z posiłkami bogatymi w te składniki odżywcze.
Przyjmowanie na pusty żołądek jest generalnie niezalecane ze względu na zwiększone ryzyko zgagi. Łączenie pramiracetamu z biodostępnym źródłem choliny (Alpha-GPC, CDP-cholina lub ALCAR) może natomiast zapobiec wystąpieniu bólów głowy.
Chociaż odczucie szerokiego zakresu efektów może zająć od kilku dni do kilku tygodni, korzyści płynące ze stosowania pramiracetamu w postaci wyraźnej, przejrzystej koncentracji często pojawiają się już w ciągu dwóch godzin od zastosowania.
