Bromantan, dostępny w Rosji pod nazwą Ladasten, to atypowy stymulant o silnym działaniu przeciwlękowym, należący do rodziny adamantanu (wraz z lekami takimi jak amantadyna czy memantyna).
Chociaż nie posiada on jednej, ściśle określonej właściwości, która mogłaby łatwo wyjaśnić jego potencjał i popularność jako związku nootropowego, wykazuje on harmonijnie skomponowaną, dobrze zrównoważoną synergię efektów, co tworzy profil unikalny, jeśli nie bezprecedensowy
i niespotykany w świecie nootropów.
Przeznaczony głównie do leczenia neurastenii, w gruncie rzeczy albo schorzenia heterogenicznego, albo wręcz terminu zbiorczego określającego szeroki zakres zjawisk kulturowych znanych współczesnej cywilizacji, a charakteryzujących się powszechnie doświadczanym stanem zmęczenia fizycznego i psychicznego, towarzyszącym człowiekowi w sposób stały. Faktycznie, czytając opinie użytkowników bromantanu można zrozumieć, że jego mechanizmy działania mogą być wystarczająco złożone, aby rozwiązać tak szeroki i niejasny zakres dolegliwości. Podobnie jak nie będzie przesadą stwierdzenie, że bromantan posiada właściwości przeciwlękowe, neuroprotekcyjne, stymulujące, neuromodulujące, adaptogenne i redukujące zmęczenie, tak różnorodność jego efektów przekłada się na szeroki i wszechstronny wachlarz potencjalnych zastosowań. Bromantan pobudza aktywność hydroksylazy tyrozynowej (TH), zwiększając tym samym syntezę dopaminy nie prowadząc do zużycia jej zasobów, wpływając także w zrównoważony sposób na poziom serotoniny. Stwierdzono, że wywiera działanie przeciwlękowe poprzez modulację dopaminy i serotoniny. Poprzez regulację czynnika neurotroficznego pochodzenia mózgowego (BDNF) i białek szoku cieplnego (HSP), przyczynia się do większej odporności na stres, wzmacniając swoje działanie przeciwlękowe, dodatkowo wzmocnione przez zwiększoną funkcję receptora GABA-A. Uważa się również, że normalizuje on neurotransmisję pobudzającą, osłabiając nadpobudliwość związaną z glutaminianem w ADHD i zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD).
Wiele doniesień anegdotycznych wspomina o korzystnym wpływie bromantanu na koncentrację
i motywację u osób, które reagują na tradycyjne stymulanty w sposób niezadowalający bądź częściowy (tj. często doświadczają nadmiernej stymulacji lub niepokoju). Osoby podatne na takie reakcje mogą dodatkowo skorzystać na stosowaniu bromantanu, ponieważ wydaje się on zdolny do redukcji przeciążenia sensorycznego i lęku poprzez modulację GABA.
Należy zauważyć, że bromantan zdecydowanie wyróżnia się jako „nietypowy środek pobudzający”, ponieważ zwiększa energię, koncentrację i motywację, nie powodując nadmiernej stymulacji, lęku ani spadków nastroju – w przeciwieństwie do tradycyjnych środków pobudzających (np. amfetamin, metylofenidatu). Jego unikalny profil sprawia, że jest on szczególnie przydatny dla osób neuroatypowych z odmiennymi procesami przetwarzania sensorycznego, problemami społecznymi i lękiem.
Wiele osób cierpiących na przewlekłe zmęczenie i depresję odczuwa pod wpływem bromantanu znaczną ulgę w objawach, charakteryzującą się znaczną poprawą nastroju i energii, ponieważ bromantan przywraca prawidłową równowagę dopaminy i serotoniny. Chociaż jego działanie serotoninergiczne wprowadza element ciepła emocjonalnego czy delikatnego zadowolenia, jakie kojarzone bywa z początkowym okresem przyjmowania leków typu SSRI/SNRI, jego długotrwałe stosowanie nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem stępienia emocjonalnego, co wydaje się mieć miejsce w przypadku wspomnianych wcześniej grup leków. Bromantan działa tak, jakby był dostosowany do potrzeb osób neuroatypowych, zapewniając czystą, spokojną, pozbawioną drżenia stymulację przy jednoczesnej obniżonej reaktywności emocjonalnej o zwiększonej odporności na stres, unikając niedogodności związanej ze stosowaniem tradycyjnych stymulantów. Jeśli chodzi o objawy „autyzmu wysokofunkcjonującego” i ADHD, nakładają się one w znacznym stopniu, jednak gdy te schorzenia rzeczywiście współwystępują, niektóre z nich mają tendencję do wzajemnego znoszenia się. W związku z tym leczenie tego drugiego schorzenia tradycyjnymi stymulantami może przełożyć się na sukcesy w nauce, aczkolwiek kosztem zwiększonej introwertyzacji i wycofania społecznego. Chociaż nie jest to rzadki scenariusz, bromantan może oferować bardziej zrównoważone efekty, nieobciążone podobnym kompromisem. W przeciwieństwie do zdecydowanej większości stymulantów dopaminergicznych, które mogą ułatwiać zachowania społeczne poprzez zwiększanie pewności siebie lub rozhamowanie, bromantan działa jako znacznie subtelniejszy środek prospołeczny, łagodząc lęk przed oceną i redukując lęk społeczny poprzez działanie GABA- i serotoninergiczne. Wzmacniając dopaminę, zwiększa motywację do zaangażowania bez nadmiernej stymulacji szlaków nagrody, która mogłaby prowadzić do rozwoju tendencji kompulsywnych. Złożoność interakcji bromantanu z glutaminianem, GABA- i dopaminą ma potencjał, aby stawić czoła wielu wyzwaniom neuroróżnorodności, ponieważ może tłumić nadwrażliwość na bodźce społeczne (kontakt wzrokowy, tony głosu), łagodzić wyczerpanie społeczne poprzez redukcję przeciążenia sensorycznego lub obniżać nadmierną czujność bez efektu sedacji. Ponadto, może on pomóc w normalizacji percepcji sensorycznej, zmniejszając nadwrażliwość sensoryczną i zapobiegając „zalewaniu” prze bodźce poprzez regulację glutaminianu.
Chociaż pojedyncze rosyjskie badanie wykazało, że bardzo wysokie dawki bromantanu (10–50 mg/kg u szczurów) zwiększały agregację blaszek amyloidowych, jego wyniki nie mają żadnej wartości praktycznej, a związane z tym obawy należy traktować jako czysto teoretyczne rozważania.
Korzyści ze stosowania bromantanu
- poprawa nastroju;
- wzrost motywacji;
- wzrost towarzyskości;
- lepsza koncentracja i zdolność uczenia się;
- stabilny poziom energii przez cały dzień;
- zwiększona odporność na stres;
- lepsze wyniki sportowe;
- zmniejszenie lęku społecznego;
- płynniejsze przetwarzanie sensoryczne;
- zwiększona empatia i pozytywne nastawienie w kontaktach międzyludzkich.
Skutki uboczne
Bromantan jest wyjątkowo dobrze tolerowany i wywołuje niewiele skutków ubocznych (w tym sporadyczne i przemijające obwodowe działanie sympatykomimetyczne i hiperstymulację).
Nie wydaje się, aby powodował tolerancję ani uzależnienie, ani wiązał się z objawami odstawienia po zaprzestaniu stosowania. Można nawet zaryzykować stwierdzenie, że w przeciwieństwie do tradycyjnych stymulantów, wydaje się pozbawiony potencjału uzależniającego.
Dawkowanie
Bromantan jest zazwyczaj przyjmowany doustnie, zazwyczaj w dawce 50–100 mg/dobę. Niektórzy mogą preferować dawkowanie podjęzykowe lub donosowe, co wydaje się wiązać z wyższą biodostępnością, chociaż trzeba zaznaczyć, że o ile może tak być, nie przeprowadzono badań, które przyniosłyby w tej kwestii rozstrzygnięcie.
